Wat weten we nu eigenlijk van asperges? Dat de witte variant het witte goud genoemd worden wist je misschien al en ook dat de Nederlandse variant beperkt verkrijgbaar is? Maar wist je ook dat ze boordevol vitamines en mineralen zitten? Tien weetjes.
Soorten asperges
Asperge is een plant waarvan de jonge scheuten geteeld worden als groente. Er bestaan witte-, groene– en paarse asperges. De eerste zijn onder de grond gegroeid en uit het licht gehouden, de tweede hebben wel de zon gezien. In Noordwest-Europa zijn de witte asperges het meest gebruikelijk, in landen als Italië de groene asperges. De paarse variant is een niche product.
Asperges kopen
Het seizoen is van april t/m juni. Dan komen ze van de ‘koude grond’. Er zijn ook asperges in maart, maar dan wordt de grond verwarmd of groeien ze in plastic tunnels. Waar zijn asperges te koop? Ze zijn op vele plekken te koop: direct bij de teler, bij de groenteman in de wijk of op de markt. Ook in supermarkten zijn asperges van Nederlandse bodem te vinden.
Zijn asperges gezond?
De groente wordt al heel lang geroemd vanwege de gezondheidsvoordelen die de groente zou bieden. Vooral vanwege de ontstekingsremmende stoffen en de vitamines C, A en E. Ook zouden ze helpen tegen duizeligheid, nierproblemen en hartkwalen. Desondanks is er volgens het Voedingscentrum onvoldoende bewijs dat de groente ziekten zou voorkomen, aldus woordvoerder Patricia Schutte. ,,Maar ze zijn heerlijk en groente is goed voor je, dus geniet ervan.’’ De lustopwekkende werking die de groente zou hebben – de fallusvorm prikkelt de fantasie – is niet bewezen.
Groene of witte asperges
Een witte asperge is dezelfde soort als de groene. Het verschil: witte asperges zijn niet blootgesteld aan zonlicht, zodat ze bleek blijven. Groene groeien wel boven de grond. De witte exemplaren worden vooral gegeten in de Benelux, Duitsland en sommige delen van Italië en Frankrijk.
Groene asperges
De rest van de wereld houdt vooral van groene. Bij asperges geldt overigens niet de regel ‘hoe langer hoe lekkerder’. De dikte telt wél mee: wie dikke asperges koopt in de winkel, hoeft minder te schillen. De dikte heeft nauwelijks invloed op de smaak.
De 10 gezondheidsvoordelen van een asperge
Hieronder volgt een opsomming van 10 voordelen die zowel witte, groene als paarse asperges hebben. Wat vooral opvalt: in asperges zitten veel vitamines. Dat logischerwijs weer erg goed is voor je gezondheid!
1. Vitamine K
Asperges bevatten veel vitamine K. Vitamine K wordt ook wel fylochinon genoemd en is nodig voor een goede bloedstolling. Ook zijn er steeds meer aanwijzingen dat deze vitamine een rol speelt bij de aanmaak van botten. Maar een definitief bewijs is daar nog niet voor.
Alle kinderen krijgen vlak na de geboorte extra vitamine K. Baby’s die borstvoeding krijgen, hebben de eerste 12 weken 150 microgram vitamine K-druppels nodig. In flesvoeding zit al voldoende vitamine K. Het is nog onbekend of extra vitamine K het risico op osteoporose kan verminderen. Ook daar wordt nog onderzoek naar gedaan. Vitamine K zit overigens ook in groenten (vooral groene bladgroente), fruit, melk en melkproducten, vlees, eieren en granen. Bij het koken gaat er niet veel vitamine K verloren.
2. Vitamine C
In asperges zit vitamine C, ook wel ascorbinezuur genoemd. Vitamine C is de bekendste vitamine. Het heeft een functie als antioxidant in het lichaam en is nodig voor de vorming van bindweefsel, de opname van ijzer en het in stand houden van de weerstand. Vitamine C zit in fruit, groente en aardappelen, met name in koolsoorten, citrusfruit, kiwi’s, bessen en aardbeien. Om vitamine C zoveel mogelijk te behouden, is het belangrijk om groente in weinig water te koken, en niet langer dan nodig is. Bij een tekort kan verminderde weerstand, vertraagde wondgenezing en uiteindelijk scheurbuik ontstaan. Een teveel aan vitamine C kan leiden tot darmklachten of diarree.
3. Vitamine B1
Vitamine B1 of thiamine is onmisbaar voor de energievoorziening van het lichaam, de werking van de hartspier en het zenuwstelsel. Vitamine B1 komt veel voor in brood en graanproducten, aardappelen, groente, vlees en vleeswaren, melk en melkproducten en dus ook in asperges. Vitamine B1 kan niet zelf door je lichaam worden aangemaakt. Je moet dus vitamine B1 binnenkrijgen via voedsel. Bij een tekort aan vitamine B1 kunnen psychische afwijkingen ontstaan. Klachten kunnen zijn: gevoelloosheid of vreemde gevoelswaarnemingen in je armen en benen, verminderde reflexen, spierzwakte of psychische stoornissen als depressiviteit, concentratieproblemen en geheugenstoornissen.
Een ernstig vitamine B1-tekort kan uiteindelijk het syndroom van Wernicke of het syndroom van Korsakov tot gevolg hebben. Veel mensen met alcoholproblemen hebben dan ook last van b1 tekort.
6. Mineralen
Eén portie asperges bevat kalium, calcium, magnesium, ijzer, mangaan, zink, fluor en een beetje koper. Behoorlijk wat mineralen dus, stoffen die belangrijk zijn voor jouw lichaam. Afhankelijk van het grondsoort waarin ze worden verbouwd kan het ook zo zijn dat de groenten selenium bevatten. De groente past goed thuis in een zoutarm dieet omdat de groente geen extra zout nodig heeft.
7. Goed voor de nieren
Asperges zijn vochtafdrijvend en daardoor goed voor je nieren. Je nieren maken vloeistof van de stoffen die het lichaam niet nodig heeft, oftewel: urine. Bijna de helft van alle mensen ruikt na het eten van asperges een vreemd geurtje aan de urine. Dat komt door dat zwavelhoudende sporen worden omgezet in vluchtige, zwavelhoudende verbindingen. Bij de andere helft van de bevolking treedt de chemische reactie eveneens op, maar deze mensen missen het reukvermogen om de specifieke geur te detecteren.
8. Je wordt er niet dik van
Asperges bevatten nauwelijks calorieën, zo’n 19 kcal per 100 gram. Even ter vergelijking: je moet bijna een kilo asperges eten om evenveel calorieën binnen te krijgen als een chocoladereep van 75 gram. Overigens moet je dan wel even op de bereiding letten. Eet je de asperges met een sausje van Maggi dan kom je hoger uit. In 1 sauslepel van deze saus zitten 42 calorieën. Eet je witte asperges met boerenachterham een gekookt ei en peterselie dan zit je met 1 portie op 551 calorieën. Witte asperges met achterham, een gekookt ei en peterselie beval per portie (400 gram) 616 kcal.
9. Asperges voorkomen kanker
Het is niet bewezen dat asperges, zowel groene als witte, het ontstaan van kanker kunnen tegengaan. In de groente zitten een aantal stoffen waaraan een preventieve werking tegen kanker wordt toegeschreven. Dit zijn onder andere glutathion en saponinen. De werking van deze stoffen om kanker te voorkomen is niet bewezen. ,,Een ruim gebruik van groente kan wél bijdragen aan het verlagen van het risico op kanker. Variatie is daarbij belangrijk en om die reden is het prima om ze af en toe op het menu te zetten”, meldt de site Voeding & Kanker info.
10. Asperges verlichten je kater
Heb je gister net iets meer wijn gedronken dan je zou willen, dan doe je er verstandig aan een ontbijtje te maken met asperges. Een onderzoek gepubliceerd in the Journal of Food Science ontdekte dat de mineralen en aminozuren in asperges je kater kunnen verlichten. Daarnaast beschermen ze je levercellen tegen de gifstoffen uit alcohol.
Nog wat weetjes
- Bewaar asperges altijd in de koelkast en zo kort mogelijk. Eet de groente binnen de 3 à 4 dagen op. Bij voorkeur kan je ze wikkelen in een vochtige theedoek. Wil je ze liever bewaren in de diepvries? Blancheer dan eerst je asperges. Laat ze afkoelen en vries ze daarna samen in met het kookvocht. Je kan ze maximaal 9 maanden bewaren.
- Koop ze enkel als ze een gave, frisse onderkant hebben. Het uiteinde van de asperge mag niet bruin of droog zijn, deze vertellen je dat ze niet vers zijn. Wil je zelf de test doen of ze vers zijn? Wrijf dan twee stengels tegen elkaar. Maken ze een piepend geluid, dan zijn ze vers. Hoe minder het piept, hoe minder vers ze zijn. Als ze verpakt zijn in een bakje kun je dat natuurlijk niet doen maar op het etiket kun je wel zien hoe lang ze nog houdbaar zijn.
Hoelang moet je asperges koken?
Asperges moeten zo’n 8 minuten koken in een laagje water. Snijd eerst de harde onderkanten eraf en schil ze met een dunschiller of aardappelschilmes. Door ze in weinig en water en niet te lang te koken, blijven vitamines en smaak het beste behouden.
Voedingswaarde Asperges
- 16-25 kcal energie
- 1 gram eiwit
- 94 gram water
- 0 gram vet
- 20 mg calcium
- 1,1 mg ijzer
- 270 mg kalium
- minder dan 3 mg natrium
- vitamine E
- vitamine B en C: Paarse asperges bevatten meer vitamine C en provitamine A, witte asperges met groene punt zijn rijker aan vitamine B1 en vitamine B2.
- 5 gram vezels
- 10 mg koolhydraten
Sint Jan: laatste asperges
Traditiegetrouw worden op 24 juni, de dag van Sint Jan, de laatste asperges gestoken. Benut de resterende tijd goed en geniet nog even volop van de koningin der groenten. Wie het seizoen nog wat wil rekken kan de verse asperges invriezen. Geschild en in een diepvrieszakje zijn ze 4 tot 6 maanden in de vriezer te bewaren.