Bedwantsen. Ze zijn 5 millimeter groot, hebben zes poten en kunnen je het leven behoorlijk zuur maken en voor een nare uitslag op je huid zorgen. Ze prikken, bijten en zuigen je bloed op. En jij blijft achter met pijnlijke, jeukende bulten. En het erge is, ze zijn aan een opmars bezig. En je komt er moeilijk vanaf.
Wat zijn bedwantsen?
Bedwantsen (cimex lectularius) nestelen zich graag in kieren en naden, achter plinten, of in stopcontacten. En ze vermenigvuldigen en verspreiden zich razendsnel. Ze slaan uitsluitend toe in bed, omdat ze afkomen op lichaamswarmte en uitgeademde Koolstofdioxide tijdens het slapen.
Hoe kun je ze herkennen?
De bedwants stond ooit bekend als de wandluis, maar deze naam bleek misleidend te zijn. In werkelijkheid behoort dit kleine wezen tot de familie van de wantsen en is het geen luis. De bedwants heeft een bruin tot roodbruine kleur, een plat en vleugelloos lichaam met zes pootjes, en vertoont lichte strepen.
Ze kunnen iets groter worden dan een halve centimeter, wat ongeveer overeenkomt met de grootte van een appelpit, en zijn dus met het blote oog waarneembaar. Volgens het RIVM kan de aanwezigheid van bedwantsen ook worden opgemerkt door hun specifieke geur, die wordt omschreven als zoete amandel of koriander. Het woord “koriós” in het Grieks betekent koriander, wat de herkomst is van de naam “bedwants”. Sommige mensen beweren echter dat ze ruiken naar vuile was.
Plaag
Bedwantsen bestrijden is heel moeilijk omdat ze zich verstoppen in donkere hoekjes. Hoe je weet of je ze in je bed hebt? Zwarte vlekjes in je bed kunnen verraden dat ze er zijn. En net als muggen leven ze ’s nachts. Ze kruipen in je bed en steken je om bloed te zuigen. Wie een beet krijgt, heeft daar soms een week jeuk van.
Maar wanneer is er sprake van een bedwantsen plaag? Er is sprake van een plaag als er veel bedwantsen zijn in huis. Een plaag herken je aan donkere of zwarte vlekken aan de zoom van je matras. Dit is poep van de bedwants. Je kunt niet ziek worden van bedwantsen maar vervelend zijn ze wel.
Toename van bedwantsen
Het is nog niet wetenschappelijk bewezen, maar alles wijst erop dat de invasie van wantsen – toch de meeste soorten – te maken heeft met de klimaatverandering. Ze houden van warmer en droog weer. En dat vinden ze hier meer en meer. Zachte winters, warme en droge zomers.
Dankzij de reislustige mens is het inmiddels wereldwijd een plaag. In Nederland krijgen ongediertebestrijders vele honderden meldingen per jaar. Dat is een forse stijging ten opzichte van enkele jaren geleden.
Verspreiding van bedwantsen
De beestjes liften graag mee in tassen, koffers, kleding of cameratassen. Maar ook tweedehands spullen van Marktplaats of kringloopwinkels kunnen dragers zijn. Ook is het zo dat mensen die veel reizen meer kans hebben op beten van bedwantsen. Maar ze worden ook vaak gevonden in studentenhuizen, bioscopen, ziekenhuizen, vliegtuigen, magazijnen, vrachtwagens en hotels.
Klachten bij bedwantsen
Met zijn priksnuit dringt hij door de huid, en om te voorkomen dat het bloed stolt, injecteert hij verdovende en antistollingsmiddelen. Dit doet hij vaak als jij slaapt. Hierdoor ontstaan rode bultjes die lijken op muggenbeten. Het kenmerkende van de beten van een bedwants is dat hij vaak meerdere keren achter elkaar bloed zuigt, wat resulteert in een reeks opeenvolgende bultjes. Die kunnen hevig jeuken, maar verdwijnen net als muggenbulten met een paar dagen. Een geruststelling: de bedwantsen dragen geen ziektes over. Als er veel bedwantsen in huis zijn is er sprake van een plaag.
Bedwantsen in Nederland
Bedwantsen stonden op het randje van uitsterven. Vanaf de Tweede Wereldoorlog werd het krachtige bestrijdingsmiddel DDT gebruikt, wat uiterst effectief was maar schadelijk voor de volksgezondheid. In de jaren 70 werd dit pesticide verboden, wat leidde tot een wereldwijde opleving van bedwantsen.
In de afgelopen twee decennia is ook in ons land het aantal bedwantsen toegenomen. Ongediertebestrijding wijt dit vooral aan het feit dat mensen steeds vaker internationaal reizen. Hierdoor is het hotelbed een van de meest voorkomende plaatsen waar ze worden aangetroffen.
Een officiële registratie van het aantal meldingen van bedwantsen is er niet. Hoteleigenaren lopen liever ook niet te koop met klachten over bedwantsen, maar sinds de coronapandemie is het aantal meldingen fors gestegen, zo blijkt uit verslagen van verschillende ongediertebestrijders.
Behalve hotels zijn ook vakantiehuisjes en studentencomplexen een vaker voorkomende nestelplaats voor bedwantsen. Het beestje kan lang overleven zonder voedsel en het vrouwtje legt wel twee tot vier eitjes per dag. Dit kan een explosie veroorzaken als er ineens weer veel vers bloed – nieuwe hotelgasten – aanwezig is.
Bedwantsen voorkomen
- Controleer als je op reis bent altijd de bedden. Kijk of er kleine donkerbruine of rode vlekjes op het matras of op het beddengoed zit.
- Zet koffers en tassen nooit naast het bed of onder het bed
- Koop je gebruikte kleding of spullen? Controleer ze eerst op bedwantsen. Doe dit ook bij gebruikte houten meubels. Ze kunnen namelijk ook in de barsten van hout zitten.
Hoe kan je ze bestrijden?
- Stofzuigen is een goed begin om bedwantsen aan te pakken. Doe het heel nauwkeurig – het is belangrijk dat je geen vierkante centimeter vergeet. Leeg de stofzuigerzak onmiddellijk en plak hem dicht of gooi hem meteen in de container. Anders kruipen de beestjes er weer uit.
- Je kunt lakens en dekbedovertrekken wassen op 60 graden op een lang programma (minstens een uur). Eventuele eitjes of larven gaan zo dood door de stolling van hun eiwit. De droger is ook een goede methode om bedwantsen uit te schakelen.
- Leg je koffer of je tassen in een hotelkamer niet naast of onder je bed. Eventuele bedwantsen kunnen dan met je terug naar huis reizen
- Als je een heel goed stoomstrijkijzer hebt, kan het zinvol zijn om je matras te strijken. Je zult er vast een paar mee kunnen doden. Bedwantsen zijn wel lichtschuw en verschuilen zich niet in bed, maar in donkere spleten en kieren zoals achter afdekplaatjes van stopcontacten. Nadeel: je krijgt ze nooit allemaal weg.
- Leg kleren na een reis in de diepvries. Kanttekening: in de diepvries bij je thuis is het meestal -18 graden. Voor de wantsen het begeven, moet de kleding er minstens 48 uur in zitten. Een industriële vriezer koelt meer (-22 graden). Dan volstaat een dagje in de kou.
- Gebruik geen insecticide. De beesten zijn er door de jaren heen resistent voor geworden en gezond is het zeker niet als je er straks in moet slapen. De zwaardere insecticiden die de beesten wel aanpakken, mogen niet meer gebruikt worden omdat ze extreem schadelijk zijn voor het milieu.
Professionele hulp
Wacht niet lang om professionele hulp in te schakelen. Bedwantsen zijn een hardnekkig probleem en kan je niet helemaal alleen oplossen. Bestrijders gaan, afhankelijk van de ernst van het probleem, de ruimte heel grondig stofzuigen. Daarna stomen ze met een speciaal ontwikkeld machientje met droge stoom (niet te vergelijken met die uit een stoomstrijkijzer). Bij extreme plagen worden 24 uur lang speciale kachels in de kamer gezet. Tot slot wordt opnieuw gestofzuigd.