Hielspoor is een veelvoorkomende voetklacht die wordt gekenmerkt door een benige uitgroei aan de onderkant van het hielbot (calcaneus). Deze uitgroei wordt meestal veroorzaakt door langdurige overbelasting van de voet, wat leidt tot een ontsteking van de peesplaat (fascia plantaris) die van de hiel naar de tenen loopt. Hielspoor zelf veroorzaakt niet altijd pijn; de pijn komt meestal voort uit de ontsteking en irritatie van de peesplaat.
Heel veel mensen hebben een extra stukje bot of verkalking in de voet, maar niet iedereen heeft er last van. Wanneer zo’n verdikking in de peesplaat irriteert krijg je klachten. Die klachten worden hielspoor genoemd, hoewel die benaming niet helemaal goed is. Ook zonder verkalking kun je trouwens problemen krijgen.
Hielspoor symptomen: hielpijn, vooral ’s ochtends
De belangrijkst klachten van hielspoor zijn pijn en stijfheid onder de hiel bij langdurig staan en lopen. Vooral ’s ochtends bij het opstaan is de pijn bijzonder hevig, maar deze neemt vaak iets af na de eerste stappen. Langdurig staan en lopen kan echter zeer problematisch zijn, waardoor sommige mensen hun beroep of sport niet meer kunnen uitoefenen. Er kan dan soms een zwelling en roodheid ontstaan. Dit is alleen bij ernstige gevallen.
De meeste mensen hebben hielspoor aan slechts één voet, maar het kan ook aan beide voeten voorkomen. Hier zijn de meest voorkomende symptomen van hielspoor:
- Pijn onder de hiel: Vooral ’s ochtends of na langdurig zitten is de pijn het ergst. Deze pijn kan verminderen na wat beweging omdat de zenuwen en bloedvaten wennen aan de activiteit.
- Pijn bij lopen: Vooral bij het opstarten is de pijn voelbaar, maar deze neemt vaak iets af na een beetje opwarmen.
- Moeite met lang staan: Dit kan zeer pijnlijk zijn, vooral voor mensen met een staand beroep. Hielspoor wordt ook wel “Policeman’s heel” genoemd.
- Stijfheid van de peesplaat: De peesplaat onder de voet kan strak en gespannen aanvoelen, net als de achillespees, die soms ook stijf en pijnlijk is.
- Pijn bij autorijden: Door de onnatuurlijke houding van de voet kan hielpijn ontstaan, waarbij cruise control kan helpen.
- Diffuse hielpijn: De pijn is vaak niet exact te lokaliseren en kan variëren in intensiteit, soms uitstralend over de hele hiel.
Wie loopt grotere kans op hielspoorklachten?
Hielspoorklachten komen vooral voor bij mensen boven de 40 jaar. Ze ontstaan vaak bij mensen die hun voeten veel belasten. Dat kan bijvoorbeeld iemand zijn die in een winkel werkt, een kapper of een ander staand beroep. Maar ook komt de kwaal veel voor bij mensen die hardlopen. Maar ook mensen die juist heel weinig bewegen maar afwijkende voeten hebben zoals platvoeten of holvoeten kunnen klachten krijgt. Dit geldt ook voor mensen die hun voet verkeerd neerzetten.
Een ander probleem is overgewicht. Ruim de helft van de volwassenen in de Europese Unie (EU) had in 2019 overgewicht. Gemiddeld had 36 procent matig overgewicht, en 17 procent obesitas. In Nederland had in 2019 15 procent van de 18-plussers obesitas. Maar ook zwangere vrouwen hebben meer kans op een peesplaatontsteking aan de voet.
Hielpijn door verkeerde schoenen
De kans op pijn in je hiel wordt ook groter door het dragen van verkeerde of versleten schoenen. Wanneer je schoenen de schok van het neerkomen niet goed meer opvangen, wordt het tijd om je schoenen te vervangen. Dit geldt overigens ook voor mensen die veel op sloffen lopen of op slippers, sandalen of blote voeten.
Hielspoor oorzaak
Hoe weet je of je hielspoor hebt? Hielspoor en peesplaatontsteking worden bijna altijd veroorzaakt door overbelasting of stress aan de hiel of de aanhechtende pezen, zoals de peesplaat en de achillespees. Dit leidt tot een ontsteking of beschadiging onder de hiel, bij de peesplaataanhechting. De aandoening kan behoorlijk pijnlijk zijn. Helaas is er bij hielspoor of peesplaatontsteking niet altijd één duidelijke oorzaak aan te wijzen. Vaak zijn er meerdere factoren die bijdragen. Hier is een lijst met de meest voorkomende oorzaken:
- Veroorzaakt vaak overbelasting, vooral hardlopen.
- Voetafwijkingen zoals platvoeten of holle voeten.
- Stijve of te korte kuitspieren kunnen extra spanning op de peesplaat veroorzaken.
- Slechte schoenen met een gebrek aan een goed voetbed en/of slechte demping.
- Trauma: Hielspoor kan plotseling ontstaan, bijvoorbeeld door op een scherp steentje te stappen.
- Overgewicht verhoogt de belasting op de voeten, vaak een factor tijdens zwangerschap.
- Het komt vaker voor bij mensen boven de 45 jaar. Bij kinderen wordt het aangeduid als de ziekte van Sever Schinz, die meestal vanzelf overgaat.
- Langdurig staan veroorzaakt veel druk op de hiel.
- Hielkussen atrofie: Vermindering van dempend vetweefsel onder de hiel, vooral bij ouderen.
- Stijve voetzool: De schoen moet goed kunnen afwikkelen.
- Klemzittende zenuw: Op de plek van het hielspoor kan een zenuw bekneld raken.
Naar de huisarts of fysiotherapeut?
Wat te doen? Een huisarts of fysiotherapeut kan zien of het daadwerkelijk om hielspoor gaat. Meestal gaan de klachten na een aantal maanden vanzelf over. Mocht je daar het geduld niet voor hebben dan zijn er gelukkig ook behandelingen. De behandeling van hielspoor is gelukkig niet heel ingewikkeld, maar wel een van een lange adem. Ga er maar vanuit dat je sowieso drie tot negen maanden klachten hebt.
Hielspoor behandeling
Pijn in je hiel aan de achterkant is erg vervelend. Koelen kan de pijn wel wat afnemen, maar niet oplossen. Een andere methode zijn steunzolen of schokdempende inlegzolen. Sommige mensen hebben daardoor al in 1 dag minder pijn of zijn zelfs na 1 dag van hielspoor af. Ook lopen ze daardoor beter. Maar ook een spalk of speciale hielspoorsok kunnen je helpen de pijn te verzachten. Hierover schrijven we verderop in dit artikel meer. Een andere optie is het intapen van de voet. Dit zorgt ervoor de de pees onder de voet steeds een beetje uitgerekt blijft wat voor minder pijn kan zorgen. Oefeningen van de fysiotherapeut kunnen helpen je pezen sterker te maken.
Shockwavetherapie
Shockwave therapie is een populaire behandeling voor hardnekkige peesblessures zoals hielspoor. Deze methode, tegenwoordig een standaardbehandeling bij veel fysiotherapeuten, wordt niet alleen toegepast bij hielspoor en fasciitis plantaris, maar ook bij schouderklachten, achillespeesontstekingen en tennisellebogen. Hoewel veel professionals het gebruiken, ontbreekt er wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van shockwave therapie.
Shockwave therapie kan op twee manieren worden toegepast: radiaal of gefocust. Bij hielspoor wordt doorgaans radiale shockwave therapie gebruikt, wat een meer verspreide aanpak heeft in plaats van gericht op één specifieke plek. Hierdoor wordt ook het omringende weefsel, met name de peesplaat onder de voetzool, mee behandeld. De hoog energetische geluidsgolven stimuleren het aangetaste peesweefsel, waardoor een genezingsreactie wordt geïnitieerd in plaats van voortdurende ontsteking. Dit proces bevordert de doorbloeding en stofwisseling op de behandelde plek. Indien succesvol, zijn meestal 4-6 behandelingen voldoende, hoewel soms maximaal 10 sessies nodig zijn. Als na 10 behandelingen geen verbetering optreedt, heeft verder behandelen geen zin.
Strassburg sok
Dit hulpmiddel wordt een Strassburg sok of strassburg sock genoemd en wordt gebruikt om hielpijn te verlichten. De sok is lang en reikt tot net onder de knie. Een verstelbare band loopt van de tenen naar de voorkant van het scheenbeen, waardoor de voet in een flexibele dorsiflexie (licht gebogen) positie wordt gehouden. De sok is gemaakt van comfortabel, ademend materiaal voor gebruik gedurende de nacht. Door de sok wordt de peesplaat gestrekt gehouden tijdens de slaap, wat helpt om hevige pijn en stijfheid bij het opstaan te verminderen.
Pijnstillers nemen
Heb je veel pijn dan kun je paracetamol slikken. Deze tabletten werken goed en hebben weinig bijwerkingen. Naproxen, Ibuprofen of dicolefenac helpen ook, maar zijn zwaarder geschut. Overleg dit wel eerst met je huisarts want het is mogelijk dat er bijwerkingen zijn of dat het niet een goede combinatie is met andere medicijnen.
Sporten bij hielspoor
Als je recent last hebt gekregen van hielspoor, zijn kleine aanpassingen vaak al voldoende om de klachten te verminderen. Het is verstandig om tijdelijk de belasting tijdens het lopen of sporten te verminderen, zodat je voet de kans krijgt om te herstellen. Om je conditie op peil te houden, kun je kiezen voor activiteiten met een lage belasting voor de voet, zoals fietsen, crosstrainen of roeien. Rekoefeningen, het gebruik van gelpads in het hakgedeelte van je schoenen en steunzolen kunnen ook helpen om de klachten te verminderen.
