Pioenrozen (Paeonia) zijn geliefde tuinplanten bekend om hun grote, weelderige bloemen en aangename geur. Ze behoren tot de familie Paeoniaceae en zijn inheems in Europa, Noord-Amerika en Azië. Er zijn verschillende soorten pioenrozen, waaronder kruidachtige en boompioenen. Wij vertellen je alles over de pioenroos.
Pioenroos in de tuin
De pioenroos is een ware blikvanger in de tuin. Aan het einde van haar lange, sterke stelen verschijnen volle knoppen die uitgroeien tot prachtige grote bloemen. Ze dragen één of meerdere kransen van komvormige bloemblaadjes, met in het midden een bundel meeldraden. Bij veel varianten verspreiden de bloemen een heerlijke geur. De kleuren variëren van wit, geel en lichtroze tot diep roze en rood. Na de bloei ontstaan dikke zaaddozen. Binnen het geslacht Paeonia vallen meer dan dertig soorten, waaronder zowel vaste planten als heesters. De meeste tuinpioenen behoren tot de Paeonia lactiflora-groep, allen vaste planten. Paeonia suffruticosa is de struikpioen, met adembenemende bloemen die tot wel 20 centimeter in diameter kunnen groeien. Deze speciale pioenen vragen wat meer aandacht, maar op de juiste plek zijn ze prachtig in de tuin.
Soorten pioenrozen
Er zijn verschillende soorten pioenrozen, elk met hun eigen unieke kenmerken en eigenschappen. Enkele veelvoorkomende soorten zijn:
- Paeonia lactiflora: Deze soort omvat veel van de klassieke tuinpioenen met prachtige bloemen in verschillende kleuren, waaronder wit, roze, en rood.
- Paeonia suffruticosa: Ook bekend als de struikpioen, deze soort produceert grote en spectaculaire bloemen die vaak geurig zijn. Ze kunnen variëren in kleur van wit tot diep roze en rood.
- Paeonia tenuifolia: Deze pioenroos staat bekend om zijn fijn ingesneden bladeren en dieprode bloemen. Het is een wat minder bekende maar toch opvallende soort.
- Paeonia anomala: Deze soort staat bekend om zijn delicate bloemen en is afkomstig uit bergachtige gebieden van Azië. Het heeft een wilde uitstraling en produceert bloemen in tinten van wit tot lichtroze.
- Paeonia mascula: Ook wel bekend als de wilde pioen, deze soort heeft meestal eenvoudige, maar charmante bloemen in tinten van roze tot rood.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden van de diverse wereld van pioenrozen, die een breed scala aan vormen, kleuren en geuren biedt voor tuinliefhebbers.
Pioenroos in een pot
Hoewel pioenrozen beter groeien in de volle grond vanwege hun lange wortels, kunnen ze ook in potten worden gekweekt. Gebruik een hoge pot om voldoende ruimte voor de wortels te bieden. Na één of twee jaar is het raadzaam om de pioenroos in de volle grond te planten voor optimale groei en bloei.
Bloeitijd van de pioenroos
De pioenroos bloeit typisch gedurende het seizoen, voornamelijk in de maanden mei en juni. De exacte beschikbaarheid van de bloemen in deze maanden is afhankelijk van de weersomstandigheden, omdat ze gedijen bij warmte. Vroege variëteiten kunnen zelfs al in april beginnen te bloeien wanneer de avonden langer worden. Helaas moeten we vaak tegen het einde van juni alweer afscheid nemen van de pioenrozen.
De duur van de bloeiperiode wordt beïnvloed door het weer, het aantal bloemstelen en zijknoppen. Onder normale omstandigheden kan een pioenroos echter wel meer dan twee weken in bloei staan.
Pioenrozen zaaien en vermeerderen
Zaai pioenrozen in september-oktober. Je kunt de zaden zelf oogsten wanneer de zaaddozen openspringen; vruchtbare zaden zijn zwart. Vijl voor het zaaien een klein stukje van het zaad af. Plaats de zaden vervolgens in een potje met vochtige stekgrond en zet dit op een beschutte plek buiten. Het kan enige tijd duren voordat de zaden kiemen, omdat ze een koude periode nodig hebben. In de eerste lente zullen de wortels groeien, maar vaak verschijnt de stengel pas in de tweede lente. Het duurt ongeveer vijf jaar voordat je bloemen kunt verwachten, dus geduld is essentieel. Houd er rekening mee dat tuinvormen meestal niet zaadvast zijn, wat betekent dat de bloemen mogelijk een andere kleur hebben dan de moederplant. De zaden van de pioenroos moet je 1,5-2 cm diep zaaien. Plant één zaadje in een potje van 9 x 9 centimeter.
Als je precies dezelfde plant als de moederplant wilt, kun je de pioenroos beter in het najaar vermeerderen door hem te delen. Doe dit alleen bij oudere planten met veel wortels. Twee jaar na het delen kun je de eerste bloemen verwachten.
Wat te doen als je pioenroos is uitgebloeid
Na de bloei van een vaste plant pioenroos kun je de bloemstengels vlak boven de grond afknippen. Laat het blad aan de plant zitten, omdat dit belangrijk is voor de fotosynthese en de gezondheid van de plant. Het blad zorgt ervoor dat de plant energie kan opslaan voor de volgende bloeiperiode.
Wanneer een struikpioen is uitgebloeid, knip je alleen de verwelkte bloemen weg. Laat de rest van de plant intact, zodat ze zich goed kan herstellen en voorbereiden op de volgende bloei. Verwijder het blad pas in de herfst als het begint te verwelken.
In beide gevallen helpt het verwijderen van uitgebloeide bloemen en stengels om energie naar de wortels en nieuwe groei te sturen, wat de algehele gezondheid van de pioenroos bevordert.
Wat is de beste plek voor de plant
Pioenrozen staan het liefst op een zonnige plek. Hoewel ze halfschaduw kunnen verdragen, zal de bloei dan minder uitbundig zijn. Struikpioenen gedijen het best op een warme, zonnige locatie, maar bij voorkeur uit de vroege ochtendzon. Aangezien hun grote bloemen gevoelig zijn voor wind, is een beschutte plek ideaal. Ook doet de plant het het beste op wat zwaardere, voedselrijke grond zoals klei. Zure grond is minder geschikt. Ze hebben voldoende vocht nodig om goed te groeien, maar de grond mag niet te nat zijn, omdat dit wortelrot en schimmels kan veroorzaken. Zorg daarom voor goed doorlatende grond. Struikpioenen houden specifiek van doorlatende, kalkrijke grond.
Is een pioenroos winterhard
Pioenrozen zijn goed winterhard en kunnen koude temperaturen doorstaan. Bescherm de jonge scheuten in het vroege voorjaar tegen late nachtvorst om schade te voorkomen. De pioenroos is niet groenblijvend, het is een bladverliezende plant.
Hoe verzorg je ze?
Pioenrozen hebben vooral in het voorjaar voldoende water nodig. Geef tijdens droge periodes extra water, vooral in het eerste jaar na het planten. Zodra de plant goed is aangeslagen, is een pioenroos redelijk droogtebestendig. Voor een goede groei en bloei, geef de pioenroos jaarlijks in het vroege voorjaar een mulchlaag van compost en koemestkorrels. Zorg ervoor dat het hart van de plant vrij blijft van de mulch om rot te voorkomen.
Snoeien van de pioenroos
Vaste plant pioenroos Na de bloei kun je de uitgebloeide bloemstengels vlak boven de grond afknippen. Laat het blad aan de plant zitten, zodat deze voldoende energie kan opdoen voor het volgende groeiseizoen. In de herfst, nadat het blad is afgestorven, kun je de stelen terugsnoeien tot net boven de grond.
Struikpioen Bij struikpioenen knip je na de bloei alleen de verwelkte bloemen weg. Laat de rest van de plant intact, zodat deze zich goed kan herstellen. Struikpioenen hoeven niet jaarlijks gesnoeid te worden, maar je kunt in het voorjaar eventueel dode of zwakke takken verwijderen om de plant gezond te houden.
Het snoeien van pioenrozen helpt om de plant gezond te houden en bevordert een rijke bloei in het volgende seizoen.
Mijn pioenroos bloeit niet
Het kan soms wel vijf jaar duren voordat een geplante of verplante pioen gaat bloeien. Het is dus vaak een kwestie van geduld. Staat je plant al jaren bladeren aan te maken, maar komen er nauwelijks of geen bloemen aan. Kijk dan even of je hem niet te diep geplant hebt. Daar houdt de plant namelijk niet van. Zorg dat de groeineuzen hooguit twee vingers onder de grond zitten. “Groeineuzen” zijn de jonge, nieuwe scheuten van planten die net beginnen uit te lopen.
De knoppen van de pioen gaan niet open
Dat je knoppen niet open gaan kan komen doordat knoppen het te koud hebben gehad. In de lente kan de temperatuur in de schaduw nog onverwacht onder nul komen waardoor de plant bevriest. Is dat gebeurd, dan kun je helaas weinig doen. Heb je er ieder jaar last van dan is het misschien nodig om je pioen in die periode een dekentje te geven als het nodig is.
Soms blijven de knoppen van pioenrozen dicht door een suikerlaagje dat ervoor zorgt dat de knoppen aan elkaar geplakt blijven. Om dit probleem op te lossen, kun je een eenvoudig trucje gebruiken: spoel de knoppen van de ongeopende pioenrozen voorzichtig af onder een straaltje lauwwarm water. Je kunt hiervoor ook een plantenspuit gebruiken.
Pioenrozen in de vaas
Pioenrozen zijn erg geschikt als snijbloemen. Snijd ze af als ze nog in knop zitten of nog net niet helemaal open zijn. Knijp heel zacht in de knop. Voelt de bloem als een marshmallow? Dan is hij klaar voor de vaas. De bloemen staan ongeveer een week. Je moet ze wel in schoon water zetten en niet op een tochtige plek of in de zon zetten.