Puzzelen wordt vaak gezien als een activiteit voor gepensioneerden, maar niets is minder waar. Tijdens de coronapandemie ontdekten ook jongere generaties de charme van puzzelen. Legpuzzels, woordzoekers en sudoku’s vlogen de winkels uit. Puzzelen is niet alleen ontspannend, maar kan ook voordelen bieden voor je hersenen en algehele gezondheid. Maar hoe werkt dit precies? En is puzzelen echt goed voor je brein? Lees verder en ontdek het antwoord.
De oudste bekende legpuzzel werd in 1766 gemaakt door de Engelse cartograaf en graveur John Spilsbury. Hij ontwierp deze puzzels oorspronkelijk als een educatief hulpmiddel. Spilsbury monteerde een kaart van het Britse Rijk op een houten paneel en zaagde de landen apart uit langs hun grenzen. Het idee was dat kinderen door het in elkaar zetten van de puzzel spelenderwijs topografie konden leren.
Deze eerste puzzels werden “dissected maps” genoemd en waren erg populair in onderwijsinstellingen. Spilsbury wordt sindsdien erkend als de uitvinder van de legpuzzel. Zijn creaties zijn vandaag de dag uiterst zeldzaam en worden beschouwd als waardevolle historische objecten.
Waarom is puzzelen zo populair?
Puzzelen is al eeuwen een geliefde activiteit. Van de klassieke legpuzzel tot uitdagende logische puzzels, er is voor iedereen wat wils. Populaire merken zoals Jan van Haasteren en Wasgij brengen humor en creativiteit samen in prachtige zoekplaten, terwijl digitale apps zoals sudoku- en woordzoeker-apps puzzelen overal toegankelijk maken.
De meest populaire soorten puzzels
- Legpuzzels: Van klassieke 500-stukjes tot gigantische puzzels met meer dan 5000 stukjes.
- Kruiswoordpuzzels: Een kruiswoordraadsel of kruiswoordpuzzel is een woordpuzzel, populair in kranten, tijdschriften en puzzelboeken. Ook zijn kruiswoordraadsels op websites te vinden, waarbij ze via de computer of op de smartphone of tablet kunnen worden ingevuld met behulp van het toetsenbord van de computer of bij smartphones of tablets via het touchscreen met een virtueel toetsenbord. Online een kruiswoordpuzzel invullen kan op deze puzzelsite.
- Woordzoekers: Perfect voor snelle hersenactiviteit en ontspanning. Een woordzoeker, ook wel speurpuzzel genoemd, is een puzzel of woordspel, waarbij een bepaald aantal woorden gevonden moeten worden in een blok gevuld met letters. Deze woorden kunnen zowel van links naar rechts als van rechts naar links geschreven zijn, alsmede zowel horizontaal als verticaal als diagonaal. Dezelfde letters kunnen meerdere keren gebruikt worden. Vaak staat bij de puzzel een lijst van de woorden die gevonden dienen te worden. Hier kun je gratis een woordzoeker leggen. De apps Word search quest puzzles en woordzoeker zijn ook erg populair. En bovendien gratis.
- Sudoku: Een puzzel voor liefhebbers van logica en strategie. Dit is een puzzel bestaande uit negen bij negen vakjes die gegroepeerd zijn als negen blokken van drie bij drie vakjes. In de vakjes moeten de cijfers 1 tot en met 9 Ingevuld worden op zo’n manier dat in elke horizontale lijn én in elke verticale kolom en in elk van de negen blokjes de cijfers 1 tot en met 9 één keer voorkomen. In een aantal vakjes zijn de cijfers al ingevuld.
- Binaire puzzels: Voor de echte denksporters die van een uitdaging houden. Een Takuzu of binaire puzzel is een logische puzzel waarbij getallen in vakjes geplaatst moeten worden. De meeste grids bestaat uit 10 × 10 vakjes, maar er komen ook 4×4, 6×6, 8×8, 12×12, 14×14 en 16×16 grids voor. Het doel is om een grid te vullen met enen en nullen. In een gegeven puzzel zijn reeds een aantal vakjes ingevuld. Men moet de resterende vakjes invullen. Wel zijn er regels. In iedere rij en iedere kolom komen evenveel enen en nullen voor. Er staan nergens meer dan twee gelijke cijfers naast elkaar. Binaire puzzels kun je hier maken
Is puzzelen goed voor de hersenen?
Het korte antwoord: ja, puzzelen kan goed zijn voor je hersenen – mits je jezelf blijft uitdagen. Wetenschappelijke inzichten tonen aan dat complexe activiteiten je brein stimuleren. Maar hoe zit het met standaard puzzels? Hier zijn de belangrijkste bevindingen:
Wetenschappelijke Inzichten
In een studie uit Dallas werden ouderen van 60 tot 90 jaar cognitief getest. Zij die nieuwe vaardigheden leerden, zoals quilten of fotograferen, zagen duidelijke verbeteringen in hun geheugen en hersenactiviteit. Simpele, routineuze taken zoals puzzelen gaven echter weinig cognitieve winst. Neuropsycholoog Erik Scherder legt uit: “Om je hersenen echt te trainen, moet je telkens nieuwe en moeilijke uitdagingen aangaan. Hersenen houden van inspanning en afwisseling.”
Creativiteit en mindfulness
Hoewel puzzelen misschien geen enorme geheugenwinst oplevert, kan het wel helpen om je hoofd leeg te maken en stress te verminderen. Hoogleraar Scherder: “Puzzelen vraagt aandacht, waardoor je je focus verlegt en negatieve emoties even naar de achtergrond verdwijnen.”
De gezondheidsvoordelen van puzzelen
Puzzelen is meer dan een tijdverdrijf; het kan positieve effecten hebben op je mentale en fysieke welzijn:
- Stressvermindering: De concentratie die puzzelen vraagt, helpt je gedachten te verzetten en brengt rust.
- Cognitieve stimulatie: Het verbetert probleemoplossend vermogen, geheugen en logisch denken.
- Hand-oogcoördinatie: Vooral bij legpuzzels wordt je fijne motoriek getraind.
- Sociale interactie: Samen puzzelen bevordert samenwerking en gezelligheid.
- Mindfulness: Het kan dienen als een rustgevende activiteit om je hoofd ‘leeg’ te maken.
Hoe maak je puzzelen uitdagender?
Om echt te profiteren van de voordelen van puzzelen, is het belangrijk om jezelf uit te dagen:
- Kies steeds moeilijkere puzzels. Begin bijvoorbeeld met een eenvoudige sudoku en werk naar expert-niveau.
- Wissel af tussen verschillende soorten puzzels, zoals een legpuzzel en een binaire puzzel.
- Probeer puzzels met tijdsdruk of competitie, zoals apps waarin je tegen anderen speelt.
De grootste legpuzzel ter wereld (500.000+ stukjes)
De titel voor de grootste legpuzzel ooit bestaat uit een puzzel van meer dan 500.000 stukjes, genaamd “Travel Around Art”. Deze puzzel werd gemaakt in 2020 door het Chinese merk Dowdle Folk Art en heeft een afmeting van 14 meter lang en 4 meter breed. Het thema van de puzzel is een wereldwijde kunstreis, met afbeeldingen van beroemde kunstwerken en bezienswaardigheden.
Voor de meeste commerciële puzzelliefhebbers is een puzzel van zo’n grootte natuurlijk onbereikbaar, maar er zijn ook recordhouders op kleinere schaal:
- “Memorable Disney Moments” (40.320 stukjes): Deze puzzel werd in 2016 uitgebracht door Ravensburger. Het is momenteel een van de grootste puzzels die je daadwerkelijk kunt kopen en bestaat uit tien delen met iconische Disney-scènes.
- “What a Wonderful World” (54.000 stukjes): Een puzzel van het merk Grafika met een wereldkaart als thema.
Deze enorme puzzels zijn niet alleen indrukwekkend door hun omvang, maar ook door de tijd en ruimte die nodig zijn om ze te maken. Het kan maanden duren om ze te voltooien!
Uitdaging
Puzzelen kan ontspanning bieden, stress verminderen en je brein stimuleren. Het is niet alleen een leuke manier om tijd door te brengen, maar ook een activiteit met bewezen gezondheidsvoordelen – mits je blijft variëren en jezelf uitdaagt. Of je nu een legpuzzel van 1000 stukjes maakt of je tanden zet in een ingewikkelde sudoku, puzzelen is een waardevolle hobby voor jong en oud.
Tip: Probeer een puzzel die je nog nooit eerder hebt gedaan en ontdek wat het voor jou kan betekenen!
