Daar stond ik weer op het parkeerterrein van de supermarkt. Met een veel te volle kar en veel te veel en veel te dure spullen, die ik helemaal niet van plan was om te kopen. Dingen waarvan ik wist, dat ik ze niet ècht nodig had en al helemaal niet voor die prijs. Dingen waarvan ik eigenlijk wel wist, dat ze niet altijd waren wat ze leken te zijn. Mijn verbazing won het van het schuldgevoel. Ik was er weer ingeluisd. Maar door wie en hoe?
Help!
Een bezoek aan een supermarkt anno 2019 voelt als een aflevering van Mindf*ck. Ik ga naar binnen met een bepaalde verwachting. Ik denk precies te weten wat de uitkomst wordt en ik heb nooit gelijk. Ik koop meer dingen dan ik wilde. Of ik koop andere dingen dan ik wilde. Ik kom binnen voor een pak yoghurt en stap naar buiten met een koolhydraatarm speltbrood. For the record… Ik vind brood niet eens lekker. En onderweg naar de melk, die blijkbaar niet zonder reden altijd helemaal achterin de winkel staat, gooi ik twee flessen wijn en een zak chips in mijn karretje.
Supermarktbaasjes en marketeers. Ze spelen meer met mijn hoofd dan een goede goochelaar of illusionist ooit zal kunnen. Trouwens… Ze spelen dat spelletje niet alleen met mij. Ze spelen het ook heel graag met jou. En als jij denkt, dat dat niet zo is, heb je nog een heel lange weg te gaan.
Gelukkig is er hulp voor mensen als jij en ik en die hulp heet de Supermarktsurvivalgids.
Supermarktsurvivalgids
Teun van de Keuken schreef de gids en laat op humoristische, overzichtelijke en kritische wijze zien waarom wij (bijna) allemaal keer op keer precies dàt doen wat wij zelf niet willen, maar waar de supermarkbranche wel alle belang bij heeft. En nog meer dan wat we doen, laat Van de Keuken zien wat we niet doen: goed lezen en zelf nadenken.
Een pijnlijke les van de man, die bij het grote publiek bekend werd door het tv-programma Keuringsdienst van Waarde. Gelukkig schreef hij het luchtig en en voor iedereen leesbaar op. Dat doet hij aan de hand van anekdotes, analyses, interviews en een kritische blik op datgene wat producenten (niet zelden ten onrechte) claimen. Daarnaast mist dit boek, gelukkig, het belerende vingertje dat sommige artsen, diëtisten en zelfbenoemde deskundigen graag opsteken. Dat maakt de inhoud ervan echter niet minder urgent.
Je hoeft geen helderziende of deskundige te zijn om te weten, dat supermarkten en hun medewerkers het toonbeeld van efficiëntie zijn en de allerbesten als het gaat om marketing. Lees… Om het aan de man/vrouw brengen van dingen, die je eigenlijk helemaal niet wilde. Dat wist je natuurlijk al, maar misschien wist je niet waarom je er toch steeds weer intrapt. Bij supermarkten denk ik vaak aan Ikea, ook zo’n winkel die uitblinkt in het oplossen van iets dat ik nooit als probleem zag.
Een paar voorbeelden? Tuurlijk!
Eieren met luizenstront
Een eitje pellen vind ik geen punt, maar in een supermarkt lijken voorgepelde eieren opeens heel handig. Hetzelfde geldt voor veel te dure ui-snippers. Ik vind het niet erg om een ui te snipperen. Of een appel te schillen. Maar nu het van de supermarkt niet meer hoeft, lijkt het opeens of mijn leven een stuk lichter is. Dat die eieren worden gelakt, zodat ze bijna vier weken in het schap kunnen blijven liggen… Tsja… Dat wist ik dus niet. Dat die lak voor een deel uit luizenstront bestaat overigens ook niet.
Maar driewerf hoera voor de voedselindustrie. Dat is het namelijk… Een industrie, een verdienmodel. En het heeft weer een niet-bestaand probleem opgelost.
Het boek van Van de Keuken staat vol met zulke voorbeelden. En dat niet alleen… Hij schrijft prettig, humoristisch, begrijpelijk en toegankelijk. Dat er in pakjes en zakjes meer suiker en zout zit dan in verse producten, dat wist ik al wel. Dat een kip niet langer dan zes weken mag leven, omdat de filet anders niet in het standaardbakje past, was dan weer nieuw voor mij. Een kip kan best langer groeien. Je zou ook best grotere filets kunnen krijgen.
Maar niet in de supermarkt.
Die grotere filets passen niet in standaardbakjes en daarom krijg je ze niet. Te duur.
Meer?
Beenham die geen beenham is
Beenham is al lang geen beenham meer en culinaire beenham is weer niet anders dan andere beenham (die dus al geen beenham is), maar omdat het lekker duur klinkt, is het ook duurder. En als je denkt, dat zulke dingen alleen met vlees gebeuren, dan heb je het mis. Het gebeurt met vis. Het gebeurt met avocado’s (die ondanks het etiket eetrijp nooit eetrijp zijn). Het gebeurt met kaviaar. Of, om een heel lang verhaal iets korter te maken, het gebeurt met alles. Er zitten meer water, suiker en andere overbodige toevoegingen in dan je denkt. Het product moet zwaarder, zoeter of wat dan ook zijn.
Alles voor de goede zaak. En die goede zaak heet omzet. Met klanten heeft het bar weinig te maken. Het belangrijkste vraagstuk is helemaal niet wat de klant wil. Veel belangrijker is de vraag hoe rekbaar fabrikanten en supermarkten begrippen als natuurlijk, vers en eerlijk kunnen maken. En het antwoord is… Bijna tot in het oneindige. Anders is niet te verklaren waarom er tussen het verse vlees mager rundergehakt uit Botswana ligt, dat in sommige gevallen al twee jaar in een vriezer heeft doorgebracht. Niemand vindt dat vers. Jij niet en ik ook niet. Maar het mag er wèl opstaan. Had je dat al geproefd? Nee, natuurlijk niet. Dat is een van de belangrijkste redenen, dat het gebeurt. Voor de retailer (zelfs daar moest een duur woord voor bedacht worden) is het goedkoper en jij klaagt toch niet, want je wist van niets.
Maar nu wel!
Ontluisterend èn verhelderend
De kennis die je aldus opdoet met de Supermarkt survivalgids is daarom ontluisterend en verhelderend tegelijk. Van de Keuken prikt door veel marketinggebral heen. Hij laat zien hoe je wordt gestuurd en verleid. En ook niet onbelangrijk… Hij leert je om je daartegen te wapenen. Een paar tips uit het boek waarmee je je reis langs de schappen een stuk korter kunt maken.
Maak altijd een boodschappenlijstje. Draai de kleurige verpakking met schreeuwende teksten meteen om en lees wat er werkelijk in zit. Ga eens naar een echte bakker. Of een echte slager. Of een echte groenteboer.
