Wie door zijn fotoalbum met babyfoto’s bladert, zal vaak zien dat het blonde haar uit de kindertijd later donkerder is geworden. Was jij als kind ook blond en heb je nu een donkerdere haarkleur? Je bent niet de enige—en er is zelfs een wetenschappelijke verklaring voor deze verandering.
Waarom verandert haarkleur bij het ouder worden?
Bij mensen van Europese afkomst is het heel gebruikelijk dat het haar tijdens de puberteit donkerder wordt. Dit komt doordat onze melanocyten, de cellen die pigment produceren, op een bepaald moment meer melanine gaan aanmaken. Melanine is het pigment dat de kleur van onze huid en ons haar bepaalt. Wanneer de productie van melanine toeneemt, wordt blond haar geleidelijk donkerder.
Melanine bestaat uit twee soorten pigmenten: eumelanine (zwart-bruin) en pheomelanine (roodachtig). De specifieke haarkleur wordt bepaald door de verhouding van deze pigmenten, samen met keratine, het natuurlijke eiwit dat haarstructuur geeft. Bij mensen met blond haar is de hoeveelheid melanine relatief laag, waardoor de natuurlijke kleur van keratine meer zichtbaar is.
De kleurverandering vindt vaak rond de puberteit plaats, wanneer hormonale veranderingen in het lichaam optreden. Deze hormonen stimuleren mogelijk de productie van melanine, hoewel het precieze proces nog niet volledig wordt begrepen. Tientallen genen zijn betrokken bij de aanmaak van haarkleurpigmenten, en sommige van deze genen worden vermoedelijk geactiveerd door hormonale schommelingen.
Blond haar en genetica
Vooral in Scandinavië en Noord-Europese landen blijven veel mensen zelfs op latere leeftijd blond. Dit komt doordat een specifieke genetische samenstelling de aanmaak van eumelanine, verantwoordelijk voor donker haar, onderdrukt. Deze genetische variant komt het meest voor in gebieden waar tijdens de wintermaanden langdurige duisternis heerst, en er wordt gedacht dat dit mogelijk een evolutionaire achtergrond heeft. De ontwikkeling van blond haar lijkt samen te vallen met een lichtere huidskleur, die voordelig is voor de productie van vitamine D in omstandigheden met weinig zonlicht.
Verandering in haarkleur in België en Nederland
In België en Nederland zien veel mensen hun goudblonde haar elk jaar iets donkerder worden. Hoewel dit meestal geleidelijk verloopt en geen directe impact lijkt te hebben, betreuren veel mensen de kleurverandering. Het gebruik van haarproducten om het haar te blonderen is daarom populair, ook al spreken velen deze wens niet altijd uit, zeker niet tegenover kinderen.
Waarom willen zoveel mensen hun haar liever blond zien? Blond haar komt wereldwijd minder vaak voor, waardoor mensen met een lichte haarkleur meer opvallen. Deze aantrekkingskracht op blond haar is echter speculatief; de voorkeuren voor schoonheidsidealen en trends zijn complexer dan de genetica die onze haarkleur bepaalt.