Wagenziekte kan een autovakantie flink verstoren door misselijkheid, duizeligheid en zelfs braken. Gelukkig zijn er effectieve manieren om deze reisziekte te verlichten. We hebben advies ingewonnen bij een evenwichtsexpert en heel wat tips verzameld om je autorit een stuk aangenamer te maken.
Of je nu met de auto naar Frankrijk reist of een dagtochtje naar een pretpark maakt, voor veel gezinnen betekent dit stress. Veel mensen worden wagenziek, maar opvallend genoeg gebeurt dit zelden bij de bestuurder zelf.
Maar hoe ontstaat wagenziekte eigenlijk? ,,Wagenziek heeft alles te maken met ons evenwichtsorgaan en de samenwerking daarvan met onze andere zintuigen,” legt prof. dr. Herman Kingma uit, expert op het gebied van evenwichtsaandoeningen van het Maastricht UMC+. Als we bewegingen ondergaan of waarnemen, kunnen we last krijgen van onder andere misselijkheid, zweten, hoofdpijn, overgeven en meer vervelende kwaaltjes. Dat gebeurt niet alleen in de auto, maar ook op zee of in de lucht.
Verstoring van het evenwichtsorgaan
Het evenwichtsorgaan in je binnenoor is een klein, maar uiterst precies orgaan dat bepaalt waar de zwaartekracht zich bevindt en of je hoofd beweegt. Het werkt samen met je ogen en spierreceptoren om de balans van je lichaam te bewaken en te bepalen of jij of je omgeving beweegt, waardoor je niet omvalt.
In de auto kan deze samenwerking verstoord raken door de vele hobbels, bochten, remmen en gas geven. Je evenwichtsorgaan registreert talloze veranderingen in de zwaartekracht, maar omdat de auto en niet jijzelf beweegt, kunnen je zintuigen moeilijk vaststellen waar de beweging vandaan komt. Dit leidt tot een oriëntatieprobleem, wat de typische symptomen van wagenziekte veroorzaakt. Een bekend voorbeeld hiervan is het gevoel dat je gaat rijden als je in een stilstaande trein zit en de trein naast je vertrekt. Wagenziekte is dus eigenlijk een misleidende term; het is geen ziekte, maar een normale reactie van je lichaam op verwarrende signalen.
Wagenziek door autorijden
Maar hoe zit dat dan in de auto? ,,Stel, je leest een boek in de auto. Je ogen zien een pagina die niet beweegt, terwijl je evenwichtsorganen en andere delen van je lichaam wél beweging opmerken. De hersenen ontvangen dan gemengde signalen, waardoor er een conflict ontstaat in ons brein. Het resultaat: je wordt wagenziek’, aldus de in evenwichtsstoornissen gespecialiseerde KNO-arts Raymond van de Berg van het Maastricht UMC+.
Symptomen van wagenziek
De klachten die bij reisziekte komen kijken, kunnen erg verschillen per persoon.
- Misselijkheid
- Braken/ overgeven
- Beroerd voelen
- Duizeligheid
- Koud zweet/ veel sneller zweten
- Vermoeidheid
- Hoofdpijn
- Bleekheid
- Slap voelen
- Overmatig gapen
- Versnelde hartslag
Wie zijn het vaakst wagenziek?
Wagenziekte begint meestal met misselijkheid en eindigt vaak met overgeven. Het komt veel voor bij kinderen tussen 2 en 12 jaar, omdat hun evenwichtsorgaan nog niet volledig ontwikkeld is. Ook zwangere vrouwen, mensen die gevoelig zijn voor migraine en mensen met een genetische aanleg lopen groter risico.
Fases van Reisziekte
- Eerste Fase: Misselijkheid, bleekheid, oprispingen en geeuwen.
- Tweede Fase: Verergerde misselijkheid, overgeven, dalende lichaamstemperatuur, versnelde hartslag, verhoogde speekselproductie en snellere ademhaling.
- Derde Fase: Verergering van de eerdere symptomen.
Hoe kun je wagenziekte voorkomen?
- Kies de juiste zitplaats:
- In de auto: Ga in het midden zitten om minder last te hebben van bewegingen. Als je kan, rij zelf. Als je zelf achter het stuur zit, kunnen je hersenen de situatie beter inschatten waardoor je minder snel last zal krijgen. Ga als passagier voorin zitten en houd je ogen op de weg –of volg een specifiek punt zoals de horizon – om gemengde signalen in de hersenen tegen te gaan. Om diezelfde reden kan je ook beter geen boek lezen of scrollen op je smartphone
- In de bus: Zit in het midden.
- Op een boot: Zoek een plek dicht bij het zwaartepunt.
- Liggen of half liggen:
- Ga liggen of half liggen met het hoofd naar achteren om bewegingen die misselijkheid veroorzaken te beperken.
- Vermijd plotselinge bewegingen:
- Buig of draai je hoofd niet plotseling.
- Zorg voor frisse lucht:
- Rijd met een raampje open en vermijd roken in de auto. Bij veel mensen veroorzaakt warmte meer misselijkheid. Zorg daarom voor een aangename temperatuur in de auto of zet een raampje open voor extra ventilatie.
- Eet verstandig:
- Vertrek met een redelijk gevulde maag, maar eet niet in de auto.
- Eet geen zware maaltijden voor vertrek om de kans op misselijkheid te verkleinen.
- Vermijd vreemde luchtjes zoals benzinedampen, parfums en etensgeurtjes.
- Rijd rustig:
- Kies liever een rechte route dan een weg met veel bochten. Maak de bestuurder bewust van zijn rijgedrag. Abrupt remmen, snel optrekken en scherpe bochten kunnen beter vermeden worden. Dit is vooral belangrijk in elektrische auto’s, die sneller kunnen optrekken en afremmen.
- Kijk in de verte:
- Focus op de horizon en vermijd het kijken naar het snel voorbij flitsende landschap.
- ’s Nachts rijden kan helpen omdat de kleinere visuele wereld de kans op wagenziekte verkleint.
- Lezen of schrijven onderweg:
- Dit kan wagenziekte verergeren, dus doe dit niet.
- Houd je ogen liever dicht.
- Diep slapen kan helpen, omdat je hersenen dan in rust zijn en zich minder bezighouden met de bewegingen van de auto.
- Neem een reispilletje voor vertrek. Dit dempt je evenwichtssysteem, waardoor de informatie minder intens binnenkomt in je brein. Houd er rekening mee dat je hier suf van kunt worden, dus neem dit niet als je zelf moet rijden. Als je toch ziek wordt, kun je achteraf nog altijd een reistablet innemen, samen met een pilletje tegen de misselijkheid.
Medicijnen bij wagenziekte
Antihistaminica Antihistaminica zijn medicijnen die worden gebruikt tegen allergieën. Ze blokkeren ook de prikkeling van het braakcentrum, wat misselijkheid en braakneigingen vermindert. Voorbeelden hiervan zijn cinnarizine, cinnarizine in combinatie met chloorcyclizine, en meclozine.
Scopolamine Scopolamine kan symptomen van reisziekte, zoals misselijkheid en braken, voorkomen. Het is verkrijgbaar op recept en komt in de vorm van pleisters.
Als de reis langer dan vier uur duurt, kun je het beste kiezen voor een medicijn met meclozine of cinnarizine in combinatie met chloorcyclizine. Houd er echter rekening mee dat meclozine en cinnarizine sufheid kunnen veroorzaken. Als je een middel zoekt dat niet versuft, kun je gemberpoeder proberen of kauwen op verse gemberwortel. Meclozine kan zonder problemen tijdens de zwangerschap worden gebruikt. Gemberpoeder is ook veilig tijdens zwangerschap en borstvoeding.
Pleisters tegen wagenziek
Scopolamine pleisters Je huisarts kan een recept uitschrijven voor een scopolamine pleister, een medicijn tegen misselijkheid. Breng de pleister 6 tot 15 uur voor vertrek aan achter je oor. De pleister kan tot wel drie dagen blijven zitten.
Helpt een bandje?
Een andere optie is een Sea-Band. Als je liever geen medicijnen tegen wagenziekte of zeeziekte gebruikt, of als deze niet effectief voor je zijn, probeer dan eens de Sea-Band polsbanden. De plastic knopjes aan de binnenzijde van de elastische Sea-bands geven op beide polsen constant zachte druk op de drukpunten. Hierdoor merk je dat de misselijkheid minder wordt of zelfs helemaal verdwijnt of voorkomt.
Strip onder de auto
Vaak hoor je van mensen dat ze een rubberen strip onder de auto hangen. Een rubberen strip is onzin, de banden bestaan al uit rubber. Het brein weet ook echt niet in welk oor een watje zit. Deze doen echt niets. Van polsbandjes is nooit iets bewezen. Zoals bij vele ‘remedies’ is het placebo-effect in dezen het belangrijkst. Als iets helpt, is dat natuurlijk mooi meegenomen. Bij wagenziekte is en blijft Primatour de beste oplossing. Wagenziekte is namelijk een probleem van het evenwichtsorgaan.
