Diarree is een vervelende, maar vaak tijdelijke aandoening die bijna iedereen wel eens meemaakt. Het kan worden veroorzaakt door bedorven voedsel, vervuild water, slecht doorbakken vlees, of infecties met bacteriën, parasieten of virussen. Maar wat kun je het beste doen als je diarree hebt? En hoe voorkom je uitdroging? Hieronder lees je alles wat je moet weten over diarree, inclusief oorzaken, symptomen en praktische tips.
Wat is diarree?
Diarree wordt gekenmerkt door dunne ontlasting die meerdere keren per dag optreedt. Vaak komt de aandrang plotseling op, en het ophouden van de ontlasting lukt moeilijk. De ontlasting heeft meestal een afwijkende kleur en geur.
Bij diarree verliest het lichaam water en essentiële mineralen (zoals zouten). Dit kan leiden tot uitdroging, vooral als de diarree samengaat met overgeven of koorts. Het is daarom belangrijk om voldoende te drinken. Een ORS-drankje (Oral Rehydration Solution) kan helpen om vocht en mineralen aan te vullen. Je kunt dit zelf maken door 1 liter water te mengen met 1 theelepel zout en 2 eetlepels suiker.
Is diarree besmettelijk?
Ja, diarree kan besmettelijk zijn als het wordt veroorzaakt door micro-organismen zoals:
- Bacteriën: Salmonella, E. coli, Campylobacter.
- Virussen: Norovirus, rotavirus.
- Parasieten: Giardia, Cryptosporidium.
Deze ziekteverwekkers verspreiden zich via besmet voedsel, water, of contact met geïnfecteerde personen. Daarom is het belangrijk om goede hygiëne toe te passen, zoals handen wassen na het toiletbezoek en het grondig reinigen van oppervlakken.
Wanneer is diarree gevaarlijk?
Hoewel diarree meestal vanzelf overgaat, kan het in sommige gevallen gevaarlijk worden door uitdroging. Dit is vooral risicovol voor:
- Baby’s en jonge kinderen.
- Ouderen.
- Mensen met een verzwakt immuunsysteem.
Signalen van uitdroging zijn onder andere weinig plassen, een droge mond, duizeligheid en sufheid. Raadpleeg een arts als:
- De diarree langer dan een week aanhoudt.
- Er bloed in de ontlasting zit.
- Je hevige buikpijn hebt of koorts langer dan drie dagen aanhoudt.
Wat zijn de oorzaken van diarree?
Diarree kan door verschillende factoren worden veroorzaakt, zoals:
1. Infecties
Infecties door bacteriën, virussen of parasieten zijn een veelvoorkomende oorzaak. Voorbeelden zijn voedselvergiftiging, reizigersdiarree en buikgriep.
2. Voedselintoleranties en -allergieën
Bij lactose-intolerantie of glutenintolerantie (coeliakie) kan diarree optreden.
3. Medicatie
Sommige medicijnen, zoals antibiotica en laxeermiddelen, kunnen diarree als bijwerking hebben.
4. Stress en angst
Emotionele spanning kan invloed hebben op de darmbewegingen.
5. Andere oorzaken
Plotselinge veranderingen in dieet, kunstmatige zoetstoffen, alcoholmisbruik of aandoeningen zoals prikkelbare darm syndroom (IBS) kunnen ook diarree veroorzaken.
Wat kun je het beste eten bij diarree?
Bij diarree is het belangrijk om voedingsmiddelen te kiezen die de darmen niet irriteren en die helpen bij het herstellen van vocht- en voedingsstoffen. Het BRAT-dieet is een goede keuze:
- Bananen – Bevatten kalium en zijn licht verteerbaar.
- Rijst – Helpt de ontlasting steviger te maken.
- Appelmoes – Makkelijk te verteren en bevat pectine, dat de stoelgang kan reguleren.
- Toast – Licht verteerbaar en helpt overtollig maagzuur te absorberen.
Andere opties zijn gekookte aardappelen, wortels, bouillon, magere kip en yoghurt met probiotica. Vermijd vetrijke, pittige en vezelrijke voedingsmiddelen, evenals cafeïne en alcohol.
Hoe kun je diarree stoppen?
Bij acute diarree is het belangrijk om het lichaam de tijd te geven om de veroorzaker via de ontlasting af te voeren. Gebruik daarom niet zomaar diarreeremmers zoals loperamide. Deze middelen vertragen de darmactiviteit, maar kunnen de oorzaak langer vasthouden in je darmen. Overleg altijd met een arts voordat je een diarreeremmer gebruikt.
Veelgebruikte diarreeremmers:
- Loperamide (Imodium, Diacure): Vermindert de darmactiviteit.
- Norit: Geactiveerde kool die schadelijke stoffen kan absorberen. Let op: de effectiviteit van Norit bij diarree is niet bewezen.
Diarree tijdens de zwangerschap
Tijdens de zwangerschap ben je extra vatbaar voor diarree door hormonale veranderingen en druk op de darmen. Het kan ook een teken zijn dat de bevalling nadert. Zorg in dit geval voor voldoende vocht en licht verteerbare voeding. Raadpleeg bij twijfel altijd een arts.
Wat kun je doen om diarree te voorkomen?
- Was regelmatig je handen, vooral na toiletbezoek en voor het eten.
- Vermijd het drinken van ongekookt water, vooral in risicovolle landen.
- Zorg ervoor dat vlees goed gaar is en bewaar voedsel op de juiste temperatuur.
- Eet geen rauwe eieren of producten die rauwe eieren bevatten.
Moet ik naar de dokter met diarree?
Diarree is vervelend, maar meestal niet ernstig. Door voldoende te drinken, goed te eten en hygiënemaatregelen te nemen, kun je complicaties zoals uitdroging voorkomen. In de meeste gevallen gaat diarree vanzelf over. Raadpleeg echter een arts als de klachten langer dan een week aanhouden of als er ernstige symptomen optreden.
Met deze tips ben je beter voorbereid op diarree en kun je sneller herstellen.
